De Eigenaren

bouwdocument.jpg De Hernense molen behoorde vroeger tot de bezittingen van kasteel en heerlijkheid Hernen, sinds 1682 in handen van het geslacht van Steenhuys. Er is sprake van dat er in die tijd al een standerdmolen stond in Hernen, mogelijk stond hij er al eerder.
In het archiefdocument achter deze link is een stukje historie vastgelegd. Deze molen was toen een dwangmolen in het bezit van Jacobus Ferdinandus Antonius van Steenhuys.
Vermoedelijk verbrandde deze molen in 1745 en liet Jacobus Ferdinandes Antonius van Steenhuys de huidige Hernense molen bouwen.
Bron: De molen te Hernen en de molenaarsfamile Maas, art. door dhr. Lok in De Molenaar 1 jan 1973 p.93

In het Gelders archief wordt gemeld dat "een nieuwe stenen molen door Sijmen Burgers, molenmaker, in 1745 gebouwd gaat worden."
De molen moest volgens het bestek, dat in het Gelders archief bewaard wordt, uiterlijk 31 juli 1747 voltooid zijn, bij het overlijden van Sijmen Burgers (tussen 14 nov. 1747 en 4 febr. 1748) was zij nog maar gedeeltelijk klaar. Volgens het bestek dat hier in te zien is wordt is de molen in 1749 afgebouwd.

gevelsteen2.JPG

In de gevelsteen staat de tekst: IaCobUs-De-steenhUys-Is-est-qUI-sIC-Me-eXtUXIt.
De letterlijke vertaling hiervan is: "Jacobus van Steenhuys is degene die mij zo heeft gebouwd."
Als men de romeinse cijfers uit deze tekst bij elkaar optelt komt men uit op 1745. (U staat voor V)




De achterkleindochter van Jacobus Fernandes Antonius van Steenhuys, Charlotte Ghislaine, trouwde omstreeks 1830 met graaf De Bethune. De dochter van dit echtpaar huwde met een zekere graaf d'Ennetières, waardoor Hernen vanaf die tijd aan dit geslacht toebehoorde.In het laatste kwart van de negentiende eeuw kocht mevrouw A.M. den Tex-Vriese het kasteel en de heerlijkheid Hernen.

In 1940 schonk haar dochter mevr. A.M. Metelerkamp-jonkvrouwe den Tex het kasteel aan Geldersche Kasteelen. Het Hernense bos, met de molen en het meer bleven nog in haar bezit. In 1959 heeft zij de 'heerlijkheid Hernen' aan deze stichting verkocht.

In 1975 heeft Geldersche Kasteelen het Hernense bos, inclusief de molen, overgedragen aan Geldersch Landschap.

De Molenaars

Voor zover bekend was George William Maas één van de eerste molenaars op de molen, hij werd in 1745 geboren. Er wordt genoemd dat zijn vader en zijn grootvader ook al molenaars waren (zie dit document). Zijn oudste zoon Franciscus Petrus George Maas werd op 9 jul 1904 in Hernen geboren. Ook hij zou molenaar worden.
In 1912 is er sprake van een molenaarsknecht, genaamd J. Hurkmans, knecht bij G. Maas.
Volgens documenten was de molen in 1925 al 150 jaar verhuurd aan de molenaarsfamilie Maas.
De laatste molenaar van de Maas-familie was Jan Maas, hij had geen zoon als opvolger.
Een andere molenaar was J.A. de Jongh, hij was tot 1964 molenaar op diverse molens, waaronder de Hernense molen.

Restauraties

vervallen_molen_1964_1.JPGIn 1826 zou de molen volgens een krantenartikel "door brand verwoest" moeten zijn, maar vermoedelijk heeft de molen alleen ernstige brandschade opgelopen.

Na de oorlog in 1945 vonden er diverse herstellingen plaats aan de molen. in november 1972 was een roede afgebroken en na een storm in 1974 moest ook het één en ander gerepareerd worden.

In 1965 en 1984 vonden reeds beperkte restauraties aan de molen plaats, waardoor deze weer provisorisch maalvaardig was.
Na een grootse inzamelingsactie in 1998, waarbij de Rijksdienst voor de Monumentenzorg, de provincie Gelderland, de gemeente Wijchen, diverse sponsors en particulieren hun financiële steun betuigden, startte Geldersch Landschap met de laatste restauratieronde die ruim 3 jaar zou duren. Een uitgebreid verslag van de inzamelactie met mooie foto's zijn te vinden op deze stie.

Bij deze restauratie zijn onder meer de staart -waarmee de molen op de wind wordt gezet-, het metselwerk van de romp, meerdere verrotte balken en de ijzeren roeden waar de wieken aan zitten, vervangen of hersteld.

In mei 2001 werd de molen door de molenbouwer W. Coppes bedrijfsklaar opgeleverd en feestelijk heropend door Geldersch Landschap & Kasteelen

Floris

artikel_Floris.JPG

Rond 1969 is er een TV-serie gemaakt over ridder Floris. De opnames waarin een molen voorkomt zijn gemaakt bij de Hernense molen. In aflevering 6: 'De Vrijbrief" is aan het eind te zien dat er soldaten aan de wieken vastgebonden worden en dat de molen al draaiend achtergelaten werd.
Daarom wordt de Hernense molen ook wel eens de "Molen van Floris" genoemd.
In 2019 is uitgebreid aandacht besteed dat de serie 50 jaar geleden op TV kwam.